اوتیسم و نشانه‌های آن
مریم طاهری
اوتیسم؛ اختلالی‌ست که تمام حوزه‌های روان‌شناختی، اجتماعی و حرکتی فرد را می‌تواند دچار مشکل کند و تمام اطرافیان را نیز به یک چالش عمیق بکشاند و بار سنگین فشار روانی و اقتصادی را بر دوش والدین قرار دهد. اگرچه هنوز درمان قطعی خاصی برای این اختلال وجود ندارد؛ با‌این‌حال مداخلات زودهنگام می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش علائم و سازگارتر‌شدن کودکان داشته باشد. مطالعات نشان داده که اقدامات آموزشی فشرده و زودهنگام می‌تواند نتایج خوبی برای خانواده و کودک داشته باشد. راهکارهای اولیه ممکن است شامل آموزش کودک به توجه‌کردن به آنچه در پیرامون او می‌گذرد، قابلیت توجه‌کردن، تقلید رفتارهای دیگران و سپس پیشرفت‌کردن در مهارت‌های ارتباطی و غیره است. علایم رفتاری اوتیسم عبارتند از:
1. علائم اجتماعی:
ممکن است هیچ علاقه‌ای به بازی‌های کودکان دیگر نشان ندهد. ممکن است با خواهر و برادر خود خشن باشد. ممکن است به‌تنهایی در تختخواب نشسته و به‌جای صدا‌زدن مادر فریاد بکشد. هنگامی‌که والدین به محل کار می‌روند یا به خانه برمی‌گردند، ممکن است توجهی نشان ندهد. به دالی‌بازی و بازی‌های تعاملی علاقه‌ای نشان نمی‌دهد. در مقابلِ در‌آغوش‌گرفته‌شدن، بلندکردن یا بوسیدن والدین مقاومت می‌کند.
2. علائم ارتباطی
کودک مبتلا به اوتیسم اغلب نسبت‌به اطراف خود ناآگاه بوده و ممکن است با برقراری تماس چشمی مشکل داشته باشد. در‌نتیجه؛ ممکن است هیچ علاقه‌ای به هیچ‌نوع ارتباطی نداشته باشند. وقتی به چیزی نیاز دارند، اغلب به هدایت دست‌ها متوسل می‌شوند. بنابراین، از والدین یا بزرگسالان به‌عنوان ابزاری برای به‌دست‌آوردن آن‌چیزی‌که می‌خواهند استفاده می‌کنند.
3. علائم عجیب و تکراری
رفتارهای عجیب‌وغریب و تکراری عبارتند از رفتارهایی از‌قبیلِ خیره‌شدن به پنکه سقفی، چرخیدن، قطار‌کردن ماشین‌های اسباب‌بازی و تاب‌دادن خود، روشن‌وخاموش‌کردن مکرر و وسواسی لامپ. ممکن است تمایلی به اسباب‌بازی نشان ندهد؛ اما به اشیایی مانند بخاری برقی دلبستگی پیدا کند. معمولاً با اسباب‌بازی‌ها به‌نحوِ مناسبی بازی نکرده و به‌جایِ‌آن، تنها روی یک جنبه آن مانند چرخاندن چرخ‌های ماشین تمرکز می‌کند.
4. علایم حرکتی
کودک مبتلا به اختلال اوتیسم ممکن است ناهنجاری‌های حرکتی خاصی نشان دهد. برخی ممکن است مهارت‌های استثنایی حرکتی در یک‌زمینه داشته اما در دیگر‌حوزه‌ها دچار نقص باشد. مانند نواقص حرکتی ظریف انگشتان، هماهنگی ضعیف اندام‌ها، راه‌رفتن روی پنجه، دست‌و‌پاچلفتی‌بودن، ناتوانی در سوار‌شدن بر سه‌چرخه و غیره.
5. علائم حسی
این کودکان مشکلات فراوانی در تحمل موسیقی، سروصدا، لباس و تجربه‌های محیط‌های جدید دارند و هرچه این کودکان بیشتر در‌معرضِ تغییرات حسی قرار گیرند، احتمال بروز ناهنجاری‌های رفتاری بیشتر می‌شود. از موارد دیگر می‌توان به عدمِ‌تحمل کمربند ایمنی، مشکل زیاد در کوتاه‌کردن مو، حمام‌کردن و غیره اشاره کرد.
6. علائم آسیب‌زا
کوبیدن سر به زمین، گاز‌گرفتن خود، خاراندن و زخم‌کردن پوست خود، کندن مو و... مواردی از‌این‌قبیل هستند.
7. علائم ایمنی
نداشتن احساس خطر، تشخیص‌ندادن موقعیت‌های پرخطر، عدم ترس از ارتفاع و... نمونه‌هایی از موارد عدم ایمنی در کودکان مبتلا به اوتیسم است.