جای خالی پیوست فرهنگی و ادبی در ویژه‌برنامه‌های جام ملت‌های ۲۰۲۴
سید حسن حسینی‌نژاد
جام ملت‌های اروپا یا همان یورو ۲۰۲۴ عنوان هفدهمین دوره از رقابت‌های فوتبال در قاره اروپا است که از ۱۴ ژوئن (۲۵ خرداد‌ماه) سال جاری به‌میزبانی کشور آلمان و با حضور ۲۴ تیم در ۱۰ ورزشگاه در حال برگزاری‌ست و در ۱۴ ژوئیه (۲۴ تیر) با برپایی مسابقه نهایی و معرفی قهرمان به کار خود پایان می‌دهد. از پیش از آغاز این رویداد ورزشی تا‌به‌امروز و در کنار مطبوعات و رسانه‌های مکتوب و مجازی و نیز پیام‌رسان‌ها، هم‌زمان با پخش مستقیم بازی‌ها ویژه‌برنامه‌هایی نیز در رسانه ملی در‌حال پخش است که به‌تناسب هر مسابقه کارشناس یا کارشناسانی صاحب‌نام و اهل فوتبال در آن حضور پیدا کرده و طبق جدول مسابقات به تحلیل و کارشناسی تیم‌ها و بازی‌ها اقدام می‌کنند.
پیوست فرهنگی و ادبی
پس از تماشای چند برنامه در شبکه‌های مختلف در رسانه ملی، چیزی که مشخصاً ملموس و قابل‌توجه است، خلأ وجود کارشناسانی همچون مرحوم حمیدرضا صدر و تا حدودی امیر حاج‌رضایی حس می‌شود که جدا از بحث فنی فوتبالی با ارجاعات بیرون متنی، مطالبی را درباره ساختار اجتماعی جامعه و فرهنگ و هنر و ادب هر کشور ولو در حد یک‌سطر ارائه می‌کردند و ما مخاطبان برنامه‌ای با محتواتر و آموزنده‌تری را در کنار مسائل فنی فوتبالی شاهد بودیم. متأسفانه در این چند‌شبی که سپری شد، جدا از مشاهده برخی عدم رعایت‌های اخلاقی و رفتاری عرفی ازسوی یک کارشناس مشخص، در یکی از شب‌ها و به‌عنوان نمونه‌ای کوچک چنان درباره کشوری چون آلبانی سخن به میان آمد که گویا جایی گم و ضعیف در زیر پونز نقشه جهان است؛ درحالی‌که اگر این نشست‌های کارشناسی پیوست فرهنگی و ادبی داشت، شاید می‌توانست نداشته‌های کشوری چون آلبانی در عرصه فوتبال را با ارجاع‌ها و اشاره‌های بجا و کارشناسی از فرهنگ و ادبیات آن، زیباتر و آموزنده‌تر کند. کشوری در دل بالکان که شاید در نگاه اول آن را با انور خوجه، رهبر دیکتاتور سابقش یا مادر ترزا به‌خاطر بیاوریم؛ اما اهالی فرهنگ و ادب می‌دانند زادگاه نویسنده مشهوری چون اسماعیل کاداره بوده که آثار متعددی از او در کشورمان ترجمه و روانه بازار نشر شده است.
حوزه تمدنی ایران و یورو
همچنین برای اهل فرهنگ، منطقه بالکان که تیم‌هایی چون کرواسی، اسلوونی، آلبانی، صربستان و رومانی از این بخش قاره اروپا در این رویداد ورزشی حضور دارند، بخشی از حوزه تمدنی ایران است که به‌عنوان نمونه‌ای دیگر با ورق زدن تاریخ به‌نام نعیم فراشری، شاعر و نویسنده آلبانیایی‌تبار می‌رسیم. چهره‌ای نام‌آشنا که از او به‌عنوان آخرین و بزرگ‌ترین شاعر پارسی‌گوی آلبانی در قرن نوزدهم همواره یاد می‌شود و حتی منظومه‌ای را در شرح واقعه کربلا سروده است. درمجموع با نگاهی به دیگر تیم‌های حاضر در این رویداد و نیز سراغ گرفتن فرهنگ و ادب هر دیار موارد پرشمار دیگری را شاهد هستیم که اشاره به هرکدام از آن‌ها صفحات پرشماری را برای قلم‌زدن می‌طلبد که اکنون مجالش نیست؛ اما باز یک ای‌کاش بلند در دل خود می‌گوییم که چه زیباتر بود برنامه‌ها به‌گونه‌ای بر روی آنتن رسانه می‌رفت که دست‌کم به برخی اشتراکات فرهنگی و تمدنی کشورهای حاضر در یورو با ایران عزیزمان اشاره می‌شد.
ایتالیا؛ پاستا و ترکیه در حد کباب‌ترکی
هرچند در‌این‌میان شاید برخی از مخاطبان این یادداشت، چنین انتظاری را شخصی و ایدئال قلمداد کنند؛ اما شنیدن اینکه گل اول ایتالیا به آلبانی با پاس گل لورنزو پلگرینی به‌ثمر رسید و او فرزند شهر رم و مثلاً همشهری آلبرتو موراویا و جورجو آگامبن است، به‌نظر می‌رسد دست‌کم برای ترغیب مخاطبان به خواندن و دانستن و کشف دنیاهای دیگر ارزش‌آفرین‌تر بود؛ نه اینکه از ایتالیا در حد پاستا و از ترکیه در حد کباب‌ترکی نهایت یاد شود؛ البته از‌سوی‌دیگر جا دارد اشاره‌کنیم که در گام نخست، اول باید از اهالی فرهنگ‌و‌هنر و فعالان کتاب و کتاب‌خوانی مطالبه کنیم و انتظار داشته باشیم که از این فرصت یک‌ماهه به‌وجود آمده نهایت بهره را ببرند و هم‌زمان با جدول پخش مسابقات با تولید محتواهایی ازاین‌دست، برای جذب بیشتر مخاطبان میلیونی این مسابقات به خواندن و نیز توجه ویژه‌تر به حوزه فرهنگ استفاده کنند.
چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری
همچنین پیشاپیش قدردان خواهیم بود که تهیه‌کنندگان، مجریان، کارشناسان و گزارشگران در رسانه ملی اندکی همت کنند و در فرصت باقی‌مانده از مسابقات خود قدمی بردارند و برای فرهنگی‌تر‌کردن برنامه‌های خود اقدامی مناسب انجام دهند. در پایان همچنین جا دارد اشاره‌کنیم که متأسفانه از فرصت یورو ۲۰۲۴ حتی برای تبلیغ و تشویق مشارکت حداکثری مردم در انتخابات به‌صورت غیرمستقیم نیز استفاده نمی‌شود. چه بسیار کشورهایی که در این آوردگاه حضور دارند و اگر اندکی به برخی از برهه‌های تاریخی آن‌ها نگاه کنیم، به‌خاطر شرکت یا عدم شرکت در انتخابات یا انتخاب درست و نادرست و مواردی ازاین‌دست دچار خسران شدند و حتی در نقطه مقابل آینده خود را شکوفاتر کرده‌اند که بیان هریک‌از آن‌ها خود مجال مفصلی را می‌طلبد.