افق‌های روشن همکاری ایران و روسیه
درشرایطی‌که ناتو تلاش دارد در شرق اروپا پیشروی کند و رژیم صهیونیستی امنیت منطقه غرب آسیا را نشانه گرفته و هردو کشور ایران و روسیه تحت تحریم‌های یک‌جانبه‌اند، پزشکیان و پوتین بر نزدیکی مواضع و دیدگاه‌ها نسبت به تحولات بین‌الملل تأکید کردند. به‌گزارش عبدالرضا هادی‌زاده نائینی (ایرنا)؛ مسعود پزشکیان (رئیس‌جمهوری ایران) و ولادیمیر پوتین (رئیس‌جمهوری روسیه) روز جمعه ۲۰ مهرماه در فضایی صمیمانه و سازنده در حاشیه همایش بین‌المللی «ارتباط متقابل زمان‌ها و تمدن‌ها؛ مبنای صلح و توسعه» در پایتخت ترکمنستان با یکدیگر دیدار کردند.
درشرایطی‌که منطقه غرب آسیا و جهان با چالش‌های پیچیده‌ای روبروست، این دیدار نقطه‌عطفی در روابط دو کشور و نویدبخش آینده‌ای روشن برای همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای‌ست. این اولین دیدار روسای جمهوری دو کشور بعد از انتخاب رئیس دولت چهاردهم ایران است. چهارروز قبل از ملاقات، یوری اوشاکوف (دستیار رئیس‌جمهوری روسیه در امور سیاست خارجی) خبر داده بود مسائل دوجانبه و همچنین منطقه خاورمیانه محور رایزنی‌ها خواهد کرد. به‌نظر می‌رسد قراردادهای تجاری و اقتصادی دوجانبه، رفع موانع همکاری در حوزه انرژی، روند اجرایی کریدور شمال-جنوب، مسائل مرتبط با قفقاز جنوبی و تنش‌زایی‌های رژیم صهیونیستی در منطقه و بسیاری‌دیگر از موضوعات ازاین‌موارد بوده‌اند. اخبار منتشرشده از رایزنی‌های پوتین و پزشکیان گویای آن‌است‌که موضوعات متعددی محل بحث و تبادل‌نظر قرار گرفته. درارتباط‌با مسائل دوجانبه مسعود پزشکیان روابط ایران و روسیه را «راهبردی» خواند و از روند روبه‌رشد همکاری‌های دو کشور ابراز خرسندی اما درعین‌حال تأکید کرد که ارتباطات اقتصادی و فرهنگی دو کشور باید به‌سرعت تقویت شود. این اظهارات نشان می‌دهد دولت چهاردهم مصمم است تا از تمام ظرفیت‌های موجود برای ارتقای سطح روابط با روسیه بهره ببرد. رئیس‌جمهوری روسیه نیز با استقبال از این دیدار، بر اولویت بالای همکاری‌های دوجانبه تأکید کرد و از افزایش حجم مبادلات تجاری میان دو کشور ابراز خرسندی کرد؛ اتفاقی‌که گویای آن‌است‌که علی‌رغم فشارهای بین‌المللی، ایران و روسیه توانسته‌اند روابط اقتصادی خود را گسترش دهند و این‌روند مثبت را حفظ کنند. یکی از نکات برجسته این دیدار، ابراز امیدواری مسعود پزشکیان نسبت به تسریع در امضای سند راهبردی مشارکت ایران و روسیه بود. این سند که قرار است در جریان اجلاس آتی بریکس در روسیه نهایی شود، می‌تواند نقطه‌عطفی در روابط دو کشور باشد. این معاهده نه‌تنها چارچوب جامعی برای همکاری‌های دوجانبه فراهم می‌کند، بلکه می‌تواند الگویی برای همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌الملل باشد. امضای این سند راهبردی می‌تواند در زمینه‌های مختلفی ازجمله انرژی، حمل‌ونقل، صنعت، کشاورزی، علم‌وفناوری و همکاری‌های نظامی-دفاعی، افق‌های جدیدی را پیشروی دو کشور قرار دهد. این‌امر نه‌تنها به‌نفع ایران و روسیه است بلکه می‌تواند به ثبات و توسعه منطقه نیز کمک شایانی کند. درشرایطی‌که ناتو تلاش دارد در شرق اروپا پیشروی کند و رژیم صهیونیستی نیز امنیت منطقه غرب آسیا را نشانه گرفته و به نسل‌کشی مردم غزه و گسترش جنگ مشغول است، مسائل مرتبط با منطقه و جهان از دیگر محورهای مهم این دیدار بود که دو طرف بر نزدیکی مواضع در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی اذعان داشتند. پزشکیان به وضعیت بحرانی منطقه به‌ویژه شرایط دشوار مردم غزه اشاره کرد. وی باانتقاداز عدم‌رعایت چارچوب‌های حقوقی و انسانی بین‌الملل توسط صهیونیست، از سیاست‌های غیرسازنده آمریکا و اروپا انتقاد کرد. پوتین درهمین‌رابطه بر همکاری فعالانه مسکو و تهران در عرصه بین‌المللی و اتفاق‌نظر در ارزیابی رویدادهای جهانی تأکید کرد و مواضع دو کشور درباره تحولات جهانی را «بسیارنزدیک» خواند. این اظهارات سازنده درحالی‌ست همکاری‌های ایران و روسیه درمقابله‌با یک‌جانبه‌گرایی می‌تواند به ایجاد نظم جهانی عادلانه‌تر کمک کند. این همکاری می‌تواند در قالب‌های مختلفی ازجمله تقویت سازمان‌های منطقه‌ای مانند سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و همچنین حمایت از ابتکارات جهانی مانند بریکس صورت گیرد. تلاش مشترک ایران و روسیه برای ایجاد نظام مالی مستقل از دلار و مقابله با تحریم‌های یک‌جانبه نیز می‌تواند گامی مهم دراین‌راستا باشد. دراین‌زمینه کارشناس مسائل روسیه گفت: روسیه ایران را در اولویت همکاری ویژه می‌داند؛ لذا دیدار رؤسای جمهوری دو کشور که در عشق‌آباد صورت گرفت می‌تواند زمینه‌ساز ادامه مسیر توسعه مناسبات باشد. روح‌الله مدبر؛ کارشناس مسائل روسیه درخصوص اهمیت دیدار مسعود پزشکیان و ولادیمیر پوتین که در حاشیه همایش بین‌المللی «ارتباط متقابل زمان‌ها و تمدن‌ها-مبنای صلح و توسعه» در پایتخت ترکمنستان انجام شد اظهار داشت: امروز درشرایطی‌که طرف غربی و آمریکایی برای ایجاد بحران جدید در منطقه حمایت‌های ویژه‌ای را از رژیم صهیونیستی صورت می‌دهد ملاقات پوتین رئیس‌جمهوری فدراسیون روسیه با پزشکیان رئیس‌جمهوری کشور حائزاهمیت است. وی ادامه داد: به‌تازگی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در اجلاس سران شرق آسیا در لائوس رسماً و قویاً هرنوع اقدام تحریک‌آمیز و حمله اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران را محکوم کرد و آن‌را یک اقدام تنش‌زا و غیرقابل‌کنترل نامید. مدبر افزود: این دو اتفاق نشان می‌دهد رویکرد روسیه برای تعمیق مناسبات و همکاری‌ها با ایران یک رویکرد مسئولانه و دوستانه است؛ چنانچه پوتین رئیس‌جمهوری روسیه نیز خطاب به رئیس‌جمهوری ایران تأکید کرد نگاه و ارزیابی‌های مسکو به تحولات جهانی اغلب با نگاه تهران بسیارنزدیک است و روابط با ایران برای روسیه در اولویت است. کارشناس مسائل روسیه تأکید کرد: روسیه ایران را در اولویت همکاری ویژه می‌داند لذا این دیدار که در عشق‌آباد صورت گرفت می‌تواند زمینه‌ساز رسیدن به ادامه مسیر توسعه مناسبات باشد؛ همان‌طورکه خود پوتین در ملاقات با رئیس‌جمهوری کشور اعلام کرد سیاست تعمیق مناسبات ایران و روسیه سیاست رهبران دو کشور است. وی بااشاره‌به‌اینکه ما در‌حال‌مشاهده ائتلاف‌سازی غربی و آمریکایی بر ضد ایران هستیم گفت: طرف غربی و آمریکایی سیاست‌های خصمانه خودش را افزایش داده است و اخیراً وزارت خارجه آمریکا رسماً اعلام کرد که ما نگران تعمیق روابط ایران و روسیه هستیم. مدبر گفت: دلیل اصلی فشار غرب بر روابط ایران و روسیه این‌است‌که آن‌ها می‌دانند اگر ایران و روسیه به روابط مستحکم، قدرتمند، ساماندهی شده و عملیاتی در ابعاد مختلف برسند می‌توانند مسیرهای نظم جدید جهانی را گشوده و سیاست‌های خصمانه را به‌راحتی شکست دهند. وی بیان کرد: تمام شواهد نشان می‌دهد رویکرد روسیه برای تعمیق روابط با ایران بسیارجدی و راهبردی‌ست. ایران می‌تواند با یک برنامه‌ریزی جدی و هدفمند برای توسعه مناسبات، از هرنوع اقدامی که به‌واسطه تلاش تروئیکای اروپایی و آمریکا برای ایجاد اخلال در روابط ایران و روسیه است ممانعت به‌عمل بیاورد. این کارشناس مسائل روسیه افزود: باید سخنان وزیر خارجه روسیه در اجلاس سران شرق آسیا که از ایران در برابر هرنوع تجاوز اسرائیل حمایت می‌کند را سخنان جدی و ویژه‌ای درزمینه یک ائتلاف امنیتی ببینیم. مدبر درپایان باتأکیدبراینکه توجه به تعمیق روابط ایران و روسیه یک بازی برد-برد است خاطرنشان کرد: باید مسیر روابط را فارغ از نگاه صرف شعاری دید و باید عمل‌گرایانه و برنامه‌محور پیش رفت و به‌هیچ‌وجه فریب وعده‌های دروغین غرب و آمریکا را برای ایجاد اخلال در روابط دوجانبه با کشورهای دوست نخورد. دراین‌راستا سفیر جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه بااشاره‌به دیدار دکتر مسعود پزشکیان و ولادیمیر پوتین رؤسای جمهوری دو کشور گفت: باتوجه‌به عنصر همسایگی و رویکردهای مشترک تهران و مسکو در عرصه مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی، این ملاقات توسعه مناسبات را شتاب خواهد داد. کاظم جلالی افزود: روابط ایران و روسیه، مناسبات بسیارمهمی‌ست و باتوجه‌به‌اینکه ما در ماه‌های گذشته با تغییر دولت در ایران مواجه شدیم، طبعاً دیدار هرچه‌سریع‌تر دو رئیس‌جمهوری برای‌اینکه توسعه روابط بتواند از شتاب بیشتری برخوردار شود ضرورت داشت. وی گفت: اینکه پزشکیان و پوتین پس از تماس‌های تلفنی و تبادل پیام‌های اخیر، با یکدیگر ملاقات رودررو داشتند، اتفاق بسیارمهمی در مناسبات دوجانبه محسوب می‌شود. سفیر ایران در روسیه درپاسخ‌به‌اینکه آیا توافقنامه جامع همکاری‌های بلندمدت دو کشور در سفر آتی دکتر پزشکیان به کازان روسیه و در حاشیه اجلاس بریکس امضا خواهد شد؟ گفت: توافقنامه آماده امضاست که طبق نظر رؤسای جمهوری دو کشور، زمان و مکان آن تعیین خواهد شد. آنچه مسلم است، اینکه جمهوری اسلامی ایران آماده امضای این توافقنامه است