سامانه پدافندی «تاد» چیست و کارشناسان چه می‌گویند؟

سامانه پدافندی «تاد» که طبق اعلام مقامات آمریکایی؛ به سرزمین‌های اشغالی ارسال شده، پیش‌ازاین در تجربیات مختلف در غرب آسیا ناکام بوده است. به‌گزارش مهدی طلوع‌وند (فارس)؛ مدتی پس از انجام موفق عملیات وعده صادق 2 علیه سرزمین‌های اشغالی خبری مبنی‌بر این منتشر شد که قرار است یک آتشبار از سامانه پدافندی تاد در سرزمین‌های اشغالی برای دفاع از صهیونیست‌ها مستقر شود. دیروز نیز شبکه ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی در گزارشی از درخواست این رژیم برای دریافت دومین سامانه پدافندی تاد خبر داد. پس از انتشار این خبر پنتاگون 13 اکتبر سال‌جاری نیز طی یک بیانیه رسمی با تأیید این مطلب اعلام کرد: آستن (وزیر دفاع) به‌دستور رئیس‌جمهوری و به‌منظور کمک به تقویت پدافند هوایی اسرائیل در‌پی حمله‌های بی‌سابقه ایران علیه اسرائیل در ۱۳ آوریل و باردیگر در ۱ اکتبر، مجوز استقرار سامانه آتشبار پدافند هوایی مرحله پایانی ارتفاع بالا (تاد) و خدمه مرتبط‌باآن که از پرسنل نظامی ایالات‌متحده هستند، در اسرائیل را صادر کرد. دراین‌بیانیه آمده: آتشبار تاد سیستم یکپارچه پدافند هوایی اسرائیل را تقویت خواهد کرد. این‌اقدام، تعهد آهنین ایالات‌متحده به دفاع از اسرائیل و دفاع از آمریکایی‌ها در اسرائیل در برابر هرگونه حمله موشکی بیشتر توسط ایران را موردتأکید قرار می‌دهد. این‌اقدام بخشی از تغییرات گسترده‌تری‌ست که ارتش ایالات‌متحده در ماه‌های اخیر با هدف پشتیبانی از دفاع از اسرائیل و محافظت از آمریکایی‌ها در برابر حمله‌های کشور ایران و شبه‌نظامیان همسو با ایران انجام داده است. 

سامانه تاد (THAAD) یا Terminal High Altitude Area Defense همان‌گونه در اسم کامل آن ذکر شده است، یک سامانه پدافند هوایی مرحله پایانی ارتفاع بالاست که در سال 2008 توسط صنایع نظامی لاکهید مارتین طراحی و تولید شده. هدف از تولید سامانه پدافندی مقابله با موشک‌های بالستیک عنوان شده است. کاربران این سامانه در مرکز آموزشی فورت سیل به‌عنوان تنها مرکز آموزشی برای اپراتورهای THAAD آموزش می‌بینند. در 1992، لاکهید مارتین و دیگر شرکای گروه صنعتی قرارداد 689میلیون‌دلاری برای توسعه سیستم THAAD دریافت کردند و Raytheon به‌عنوان پیمانکار فرعی برای توسعه رادار زمینی انتخاب شد. برنامه THAAD در سال 2000 وارد مرحله توسعه مهندسی و تولید (EMD) شد. در ماه مه 2004، تولید 16 موشک آزمایشی پرواز در تأسیسات جدید تولید لاکهید مارتین در شهرستان پایک، آلاباما آغاز شد و از سال 2008 سیستم جدید تاد وارد ارتش ایالات‌متحده شد. این سامانه از چهار بخش اصلی شامل رادار TPY-2، مرکز فرماندهی و کنترل،‌ پرتابگرها و موشک ره‌گیر تشکیل شده است. رادار تاد قادر است از فاصله 1000کیلومتری اهداف را کشف کند. برد موشک‌های این سامانه 200کیلومتر است که از یک موتور راکتی سوخت جامد با نازل متحرک بهره می‌برند که سرعت این موشک را به حدود 8 تا 10 ماخ می‌رساند. هر آتشبار سامانه تاد معمولاً از 6 تا 8 پرتابگر تشکیل می‌شود که هرکدام قادر به شلیک 8 موشک هستند به‌این‌ترتیب یک آتش‌بار سامانه تاد توانایی شلیک 48 تا 64 موشک را دارد. البته هربار شارژ یا بارگذاری مجدد هر پرتابگر نیز حدود 30‌دقیقه طول می‌کشد. جوخه (TFCC)، کامیون‌های پشتیبانی هاموی با کابل‌های فیبرنوری، یک خودروی ژنراتور پرایم‌یونیت برق با تولید 4160‌ولت، یک‌واحد تجهیزات الکترونیکی برای تجهیزات پردازش داده و یک وسیله‌نقلیه خنک‌کننده برای حفظ دمای عملیاتی رادار و همچنین توزیع نیرو از بخش‌های دیگری‌ست که ‌همراه این سامانه هستند. تاد برای ره‌گیری موشک‌های بالستیک کوتاه و میان‌برد طراحی شده است و برای ره‌گیری موشک‌های میان‌برد درحال‌آزمایش است. نحوه عملکرد سامانه تاد به‌این‌گونه است پس‌ازاینکه رادار، هدف را کشف و محل مناسب برای برخورد با آن‌را براساس سرعت، ‌ ارتفاع و مسیر حرکت آن محاسبه کرد، اطلاعات را به مرکز فرماندهی و کنترل سامانه می‌دهد و این مرکز نیز بهترین پرتابگر را برای درگیری با موشک مهاجم انتخاب و دستور شلیک را صادر می‌کند. همچنین؛ اطلاعات لازم برای هدایت موشک را تا لحظه برخورد به آن منتقل می‌کند. موشک ره‌گیر سامانه پدافندی تاد کلاهک هم ندارد و برای انهدام یک موشک وارده به «انرژی جنبشی» متکی‌ست. به‌عبارتی، فیزیک برخورد با یک ره‌گیر تاد، موشکی را که سریع‌تر از سرعت صوت حرکت و متلاشی می‌کند و این‌کار را مدت‌ها قبل از رسیدن به هدف انجام می‌دهد. مؤسسه سیاست استراتژیک استرالیا در گزارشی درباره هزینه استفاده از این سامانه پدافندی بااشاره‌به سامانه مستقرشده در کره‌جنوبی گزارشی منتشر کرده که مطابق با آن، ۱.۲۵‌میلیارددلار برای هر آتشبار و ۱۲.۶‌میلیون‌دلار برای هر پرتاب برآورد شده. هر گردان از سامانه پدافندی تاد به 95 تا 100‌نفر متخصص برای اجرای عملیات نیاز دارد. صهیونیست‌ها اخبار استقرار سامانه تاد را به‌گونه‌ای منتشر می‌کنند که گویا قرار است کارکرد ویژه‌ای برای آن‌ها داشته باشد؛ اما سوابق استقرار این سامانه در کشورهای منطقه و عدم‌موفقیت حملات پیش‌آمده حاکی از عدم‌موفقیت آن است. سامانه تاد تاکنون در سال‌های ۲۰۱۹، ۲۰۲۰ و ۲۰۲۲ در حملاتی که به پایگاه آمریکایی عین‌الاسد در عراق، حملات پهپادی یمن به آرامکو در عربستان و فرودگاه امارات انجام شده ناموفق بوده و نتوانسته نقش موردنظر را ایفا کند. رادارهای این سامانه البته از سال ۲۰۱۲ در اسرائیل استقرار داشته و از سال ۲۰۱۹ به‌صورت‌کامل در اسرائیل فعال بوده‌اند. به‌نحوی‌که آمریکا پیش‌تر در سال ۲۰۱۹ یک سامانه آتشبار تاد را به‌منظور آموزش و یک تمرین پدافند هوایی یکپارچه در اسرائیل مستقر کرده بود. اسکات ریتر (افسر بازنشسته ارتش آمریکا) در گفت‌وگویی بااشاره‌به خبر استقرار سامانه تاد در سرزمین‌های اشغالی می‌گوید: درصورت درگیری با ایران، اسرائیل با تلفات بسیارسنگینی به یک ویرانه تبدیل خواهد شد. تاد سامانه جدیدی نیست و به‌نظر می‌رسد قصد آمریکا از ارسال آن، «ایجاد بازدارندگی» برای اسرائیل باشد که موفق نخواهد بود. به‌گفته وی؛ این سامانه از فناوری‌ها و فنونی استفاده می‌کنند که از توانایی‌های موشک هایپرسونیک قدیمی‌ترند. این سامانه توان ره‌گیری موشک‌های هایپرسونیک را ندارد به‌ویژه وقتی‌که موشک‌های هایپرسونیک مثل سیل بر منطقه یا سامانه تاد فرود بیایند که ایران نشان داده یکی از شگردهایش همین‌روش است. افسر بازنشسته ارتش آمریکا تأکید کرد: فکر می‌کنم فقط هدفشان همین‌است‌که به ایرانیان بگویند که ما چیزی داریم که می‌تواند موشک‌هایتان را ره‌گیری کنند اما نمی‌توانند. سخنان اسکات ریتر تنها اظهارنظر درباره ناتوانی سامانه تاد در مقابل موشک‌های هایپرسونیک ایران نیست. دکتر سث جونز؛ عضو مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) آمریکا نیز دراین‌باره گفته است که موشک‌های ایران به‌راحتی بر سامانه‌های پاتریوت و تاد غلبه می‌کنند. تجربه عملیات وعده صادق ۲ و غلبه ایران بر سامانه‌های پدافندی رژیم صهیونیستی با انهدام و هک هم‌زمان رادارهای سامانه‌ها صهیونیست‌ها و متحدان آن‌ها اثبات کرد که قادر به مقاومت در برابر موشک‌های ایرانی به‌ویژه خانواده موشک‌های فتاح و خیبرشکن نیستند. همان‌گونه که اسکات ریتر گفته است؛ اگر اسرائیل به ایران حمله کند آنگاه ایران ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ موشک شلیک خواهد کرد و اسرائیل ویران خواهد شد که ویرانی محض خواهد بود؛ به‌نحوی‌که بسیاری از زیرساخت‌های اسرائیل برای همیشه نابود خواهند شد و آمار تلفات سنگین خواهد بود.