زندگی هنرمندان و انسان‌های مشهور و بزرگ همیشه موردتوجه عام و خاص بوده است. کتاب‌های بیوگرافی، قدمتی ابدی دارند و کمتر کسی پیدا می‌شود که نخواهد سرگذشت هنرمندان محبوب خود را بداند. ازاین‌جهت سینما هم از قافله عقب نمانده و کمابیش (نه به‌اندازه دیگر رسانه‌ها) به زندگی هنرمندان مشهور و آرتیست‌های تاریخ‌ساز پرداخته است. دراین‌مقاله قصد داریم 10 فیلم سینمایی برتر درباره زندگی هنرمندان مشهور (براساس نمرات سایت IMDb) را به شما معرفی کنیم.
Basquiat
زمانی‌که جولیان اشنابل تصمیم گرفت فیلم Basquiat را براساس زندگی‌نامه دوست قدیمی‌اش جین میشل باسکیت بسازد، خودش در هیبت یک هنرمند شناخته می‌شد. این فیلم، پیچیدگی خاصی ندارد؛ اما به‌بهترین‌شکل ممکن به یکی از برترین استعدادهای نقاشی آمریکا ادای احترام می‌کند. جفری رایت؛ ستاره مطرح سریال «وست‌ورلد» اینجا، نقش باسکیت جوان را ایفا می‌کند که داستان تراژیک و منحصربه‌فرد زندگی‌اش به‌اندازه کارهای هنری خارق‌العاده‌اش تأثیرگذار است. این هنرمند بااستعداد درکمال‌ناباوری در ۲۷سالگی جان خود را از دست داد تا قسمت اعظمی از نبوغ و استعداد او برای همیشه دفن شود. فیلم «باسکیت» در سال ۱۹۹۶ اکران و نامزد دریافت جوایز متعددی نظیر شیر طلایی و جام ولپی شد. از دیگر بازیگران مطرح آن باید به گری اولدمن، دیوید بوئی، بنیچیو دل‌تورو و دنیس هاپر اشاره کرد.
At Eternity’s Gate
جدیدترین اثر جولیان اشنابل باردیگر با محوریت هنرمندی رنج‌کشیده و تاریخ‌ساز ساخته شد: ونسان ونگوگ؛ نقاش مشهور هلندی که هنر قرن بیستم را تحت‌تأثیر خودش قرار داد. «بر دروازه ابدیت» که سال ۲۰۱۸ به اکران درآمد، یک بازیگر فوق‌العاده به‌نام ویلم دفو را در نقش اصلی خود دید. این بازیگر حتی به‌خاطر ایفای نقش ونگوگ و عملکرد خیره‌کننده‌اش، نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر مرد اسکار نیز شد. کارگردان در این فیلم (برخلاف آثار قبلی‌اش) صرفاً بر بخش خاصی از زندگی هنرمند موردنظر تمرکز کرده. اسکار آیزاک، روپرت فرند، مدس میکلسن و امانوئل سنیه؛ مهم‌ترین بازیگران آن هستند.
Pollock
«پولاک» پروژه‌ای بود که ساخت و اتمام آن یک‌دهه طول کشید. اد هریس؛ بازیگر و کارگردان مشهور هالیوودی، علاقه بسیار به این پروژه داشت و ازاین‌رو، هم در هیبت کارگردان و هم بازیگرِ نقش اصلی، عملکرد شگفت‌انگیزی از خود نشان داد. او در نقش جکسون پولاک؛ نقاش آمریکایی و از پیشگامان جنبش هیجان‌نمایی انتزاعی، ظاهر شد. این‌طورکه در زندگی‌نامه این هنرمند ثبت شده است، پولاک، انسان سرسختی بود و باتوجه‌به تکیه همیشگی‌اش بر الکل، کارکردن و بودن کنار او واقعاً دشوار بود. درنهایت باید فیلم سینمایی Pollock را تلاشی قابل‌تحسین در به‌تصویرکشیدن زندگی غم‌انگیز پولاک دانست. این اثر سال ۲۰۰۰ اکران و اد هریس نیز به‌خاطر ایفای نقش در آن نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر مرد اسکار شد. از جمله ستارگان مطرح این فیلم می‌توان به مارسیا گی هاردن، جنیفر کانلی، ایمی مدیگان و باد کرت اشاره کرد.
Big Eyes
وقتی به آثار تیم برتون در دودهه‌اخیر نگاهی می‌اندازیم،
Big Eyes عنوان عجیب و متفاوتی‌ست. او در این فیلم، مرگریت کین و تلاش‌هایش درزمینه هنر و همچنین مشکلاتی که با همسر حریص و طمع‌ورز خود داشت را به‌نمایش می‌گذارد. عملکرد عالی زوج اصلی اثر؛ یعنی ایمی آدامز (مرگریت کین) و کریستوف والتس (والتر کین) موجب شده Big Eyes داستان تلاش‌های یک هنرمند و روابط زناشویی و خیانت را به‌زیبایی روایت می‌کند. «چشمان بزرگ» در سال ۲۰۱۴ به اکران درآمد و دنی هوستون، کریستن ریتر و ترنس استامپ؛ از جمله دیگر بازیگران آن هستند.
Rembrandt
چارلز لاتون؛ یکی از برترین بازیگران تاریخ هالیوود با فیلم «رامبرانت» سبک ویژه و منحصربه‌فرد خود را وارد داستان زندگی رامبرانت هارمنزون فان راین؛ هنرمند و نقاش هلندی دوره رنسانس کرد تا یک اثر متفاوت و ارزشمند شکل بگیرد. Rembrandt امروزه دیگر به‌دست فراموشی سپرده شده؛ زیرا چیزی نزدیک به یک‌قرن از اکران آن در سال ۱۹۳۶ می‌گذرد؛ اما این فیلم، موفق شده به‌شکلی هنرمندانه و شگفت‌انگیز دوران تاریک زندگی یک هنرمند و خالق را به‌تصویر بکشد. الکساندر کوردا؛ کارگردانی این عنوان را برعهده داشته و چارلز لاتون نیز با عملکرد فراموش‌نشدنی خود، آن‌را به فیلمی قابل‌احترام و ویژه تبدیل کرده است. از دیگر بازیگران این فیلم باید به السا لنچستر، گرترود لارنس، راجر لیویسی و ادوارد چاپمن اشاره کرد.
Modigliani
«مودیلیانی» به‌کارگردانی میک دیویس؛ اثری نسبتاً ناشناخته محسوب می‌شود که منتقدان استقبال چندانی از آن نکردند. اندی گارسیا در این فیلم، نقش نقاش مشهور ایتالیایی؛ یعنی آمادئو مودیلیانی را ایفا کرده است. در این اثر، میک دیویس روی بخش پایانی زندگی مودیلیانی تمرکز کرده؛ جایی‌که او وارد یک رابطه خطرناک با زنی جوان می‌شود و ازسوی‌دیگر، رقابتش با پابلو پیکاسو به اوج خود رسیده است. Modigliani ازسوی کاربران نمرات خوبی دریافت کرد؛ اما منتقدان نظرات به‌شدت منفی و عجیبی نسبت به آن داشتند (نمره ۴ از ۱۰۰ در سایت راتن‌تومیتوز). السا زیلبرشتاین، امید جلیلی، ایپولیت ژیراردو، اودو کر و اوا هرزیگووا در این اثر که در سال ۲۰۰۴ اکران شد، ایفای نقش کرده‌اند.
Frida
اگر روزی سلما هایک از دنیا برود، اکثر مردم او را به‌خاطر نقش فریدا کالو به‌یاد خواهند آورد. جولی تایمور با تبحر فوق‌العاده‌ای توانسته زندگی‌نامه این نقاش مکزیکی سورئالیست را به‌تصویر کشد. فریدا کالو از جمله مهم‌ترین هنرمندان زن در سده‌های اخیر است که تابوهای بسیاری را نسبت به زنان و مخصوصاً هنرمندان زن شکست. آلفرد مولینا، اشلی جاد، دیه‌گو لونا و آنتونیو باندراس؛ از جمله هنرپیشگان فیلم سینمایی Frida هستند.
My Left Foot
«پای چپ من» نخستین نمایش خارق‌العاده دانیل دی‌لوئیس در سینما بود که موفق به دریافت جایزه اسکار نیز شد. این فیلم، روایتی الهام‌بخش و غم‌انگیز از زندگی هنرمند و نویسنده ایرلندی؛ کریستی براون است. او از بدو تولد مشکلات مغزی بسیاری داشت و درنتیجه، تنها می‌توانست پای چپ خود را تکان دهد. البته، همان پای چپ کافی بود تا این هنرمند، شگفت‌انگیزترین آثار ممکن را به‌وجود آورد. دی‌لوئیس مثل همیشه چنان در نقش خود فرو می‌رود که چه مخاطب و چه سخت‌گیرترین منتقدین شگفت‌زده می‌شوند. او به‌بهترین‌شکل ممکن در نقش هنرمندی فرورفته که ذهن فوق‌العاده و بدنی ناتوان دارد. فیلم «پای چپ من» در سال ۱۹۸۹ به اکران درآمد و در کنار دی‌لوئیس، بازیگرانی همچون برندا فریکر، فیونا شو، ری مک‌آنالی و هیو اوکنور در آن به ایفای نقش پرداختند.
Exit Through the Gift Shop
مستند Exit Through the Gift Shop توسط یک هنرمند دیوارنگارِ مرموز و افسانه‌ای به‌نام بنکسی کارگردانی شده است. این فیلم نیز به‌خودی‌خود یک راز عجیب محسوب می‌شود؛ چراکه حتی پس از یک‌دهه، هنوز مخاطبان نمی‌دانند چه میزان از داستان آن واقعیت و چه بخشی‌ازآن خیالی‌ست. ورای این بحث، باید گفت که Exit Through the Gift Shop یک تجربه تکان‌دهنده و دیوانه‌وار است که مجال آن‌چنانی به کلمات برای توصیف نمی‌دهد. شاید به‌جرئت بتوان گفت که این اثر، منحصربه‌فردترین فیلم لیست ماست؛ عجیب، بامزه، یکتا، مرموز و حیرت‌انگیز ... این فیلم که در سال ۲۰۱۰ اکران شد، توانست جایزه اسکار بهترین فیلم مستند بلند را ازآن‌خود کند.
Andrei Rublev
فیلم‌های آندری تارکوفسکی معمولاً شباهت‌های بسیاری به رمان‌های دیوید فاستر والاس دارد؛ چه ازنظر نبوغ و چه ازنظر ذات بحث‌انگیز و جالب‌توجهشان. در Andrei Rublev تارکوفسکی نه‌تنها زندگی یکی از هنرمندان مشهور روسی را روایت می‌کند؛ بلکه سعی دارد شوروی دوران قرون‌وسطا را هم به‌تصویر کشد و باید اعتراف کرد که او دراین‌امر به موفقیت عظیمی دست یافته. بااین‌حال، «آندری روبلف» به مذاق هرکسی خوش نیامد؛ چراکه واقعاً اثر بحث‌برانگیز و جنجالی بود؛ اما به‌عقیده اکثر منتقدان این فیلم می‌تواند به‌راحتی در لیست ۱۰ فیلم برتر تمام تاریخ هم جای بگیرد. نیکولای گرینکو، ایوان لاپیکوف، نیکولای بورلیایف، ایرما راش و نیکولای سرگیف؛ از جمله بازیگران این اثر هستند که در سال ۱۹۶۶ اکران شد.
محمدجواد مبین‌زاده/ ویجیاتو