انحصار واکسن کرونا در چنگال جوامع ثروتمند
مصطفی رفعت
طبق گزارش اخیر مجموعه خیریه Oxfam؛ کشورهای ثروتمند که محل سکونت 13درصد از جمعیت کره زمین هستند، تقریباً 51درصد از دُزهای واکسن احتمالیِ برای مقابله با «کووید-19» (چنانچه تولید شود) را پیشخرید کردهاند! دراینگزارش که در 17 سپتامبر 2020 بهانتشار رسیده، میخوانیم: «در سطح جهانی، فعلاً برای تولید 5.3میلیارددُز از واکسن کرونا توافقاتی صورت گرفته است؛ واکسنی که دربهترینحالت تاکنون تنها پنجمورد از موارد ارائهشده توسط شرکتهای دارویی، همچنان در مرحله تست بالینی دور سوم خود قرار دارند و هنوز به نتیجه قطعی نرسیده. بااینوجود؛ 2.7میلیارددُز از این واکسن وعدهدادهشده توسط جوامعی همچون آمریکا، بریتانیا، استرالیا و ژاپن خریداری شده است». این گزارش عنوان کرده که معنای نهفته دراینخبر ایناستکه حتی اگر هر پنج نمونه واکسن موردِنظر به موفقیت برسند، باز 61درصد از جمعیت جهان، دستکم تا سال 2022 به آنها دسترسی نخواهند داشت و ناگفته پیداست که بیشک همه این نمونهها آزمون نهایی را باموفقیت پشتِسر نخواهند گذاشت و بهعبارتی، شانس کشورهای توسعهنیافته و درحالِتوسعه از عدد فعلی نیز کمتر خواهد بود. ازسویی، قیمتهایی که این دُزها بهفروش رفته نیز محل بحث بسیار است. گزارش Oxfam آورده که رقم هر دُز در فروش به کشورهای ثروتمند به بیش از 35دلار نیز افزایش یافته که همینموضوع، خودبهخود بسیاری از مردمِ جوامع فقیر را از حلقه حفاظتشدگان در برابر کروناویروس، خارج میکند. «آنا ماریوت»؛ مشاور سیاستگذاریهای بهداشت و درمان Oxfam میگوید: «این آمار و ارقام نشان میدهد که انحصارطلبی در امر دارو و وابستهسازیِ آن به اقتصاد، چگونه میتواند سلامت عمومی را در جهان خدشهدار کند. کشورهایی نظیرِ بریتانیا اگرچه قاعدتاً و بیشک منطقی نگران تأمین دُزهای کافی برای امنیت شهروندان خود هستند؛ اما اینگونه معاملات میتواند بسیاری از کشورهای فقیر را درمواجههبا خطرات بالایی نگه دارد. مهمتراینکه تا وقتی شرکتها در هر نقطه از جهان، دانش بومی خود در اختراعات و اکتشافات را بهاشتراک نگذارند، با همین پدیده انحصارگرایانه روبهرو خواهیم بود. ما امروز، به واکسنی مردمی نیاز داریم؛ نه واکسنی سودآور!»