«پنجاه‌وچهارمین المپیاد جهانی فیزیک 2024» با شرکت 47 کشور به‌میزبانی ایران، مردادماه جاری در «دانشگاه صنعتی اصفهان» برگزار شد. «سارا محمدحسینی»، «ابوالفضل شیری»، «بهزاد محمدیان» و «محمدامین حق‌جو»، اعضای تیم ایران بودند که در‌این‌المپیاد حضور داشتند و «محمدامین حق‌جو» توانست مدال طلا را ازآنخود سازد. «سارا محمدحسینی»، «ابوالفضل شیری» و «بهزاد محمدیان» نیز هریک به مدال نقره دست یافتند. کشورهای چین، روسیه و رومانی نیز مقام‌های نخست تا سوم المپیاد را ازآنخود کردند. گفت‌وگو با «محمدامین حق‌جو» (فارغ‌التحصیل پایه دوازدهم مدرسه «سلام ایران‌زمین») را درادامه می‌خوانیم. او سه مدال طلای کشوری و نقره المپیاد جهانی فیزیک را نیز در کارنامه دارد.
درمورد کسب این مدال طلای جهانی توضیح دهید.
المپیاد جهانی فیزیک که به‌اختصار آن‌را IPHO می‌نامند، هرساله برگزار می‌شود و ازجمله مهم‌ترین و معتبرترین مسابقات و المپیادهای جهانی به‌حساب می‌آید. این مسابقات در سال 2024، با شرکت بیش از 200 شرکت‌کننده از 40 کشور برگزار و درطی‌آن، 18 مدال طلا اهدا شد که من، باافتخار برای ایران، یکی‌ازآن‌ها بودم. این رقابت، همیشه رقابت سخت و سنگینی بوده است؛ چراکه کشورهای قلدر و بزرگی مانند چین و روسیه همیشه این‌رویداد را سخت می‌کنند و من پس از گذشت هفت‌سال از کسب آخرین مدال کشورمان در‌این‌المپیاد (سال 2017) توانستم از این رقابت سخت که به‌میزبانی اصفهان و در کشور خودمان برگزار شد، مدال طلای 2024 را کسب کنم.
از چه‌زمانی به فیزیک علاقه‌مند شدید و این علاقه‌مندی چطور شکل گرفت؟
از دوره ابتدایی و از دوره اول متوسطه، آشنایی زیادی با فیزیک نداشتم. آشنایی‌ام سطحی بود و به موضوعات علوم تجربی مدرسه محدود می‌شد. به ریاضیات علاقه داشتم؛ اما زمان که جلوتر رفت و هنگام انتخاب رشته شد، با عمق فیزیک آشنا شدم و آنچه تمام توجه مرا به‌خود جلب کرد این‌بودکه فیزیک، برخلاف ریاضی بسیار کاربردی‌ست. می‌توانم آن‌را در اطرافم ببینم، حس و درک کنم؛ و واقعاً این زیبایی فیزیک بود که مرا جذب کرد.
از چه سطحی وارد المپیاد فیزیک شدید؟
به‌صورت تکنیکی از پایه هشتم وارد «باشگاه المپیاد» مجموعه مدارس «سلام» شدم؛ اما کار واقعی المپیاد را از سال نهم شروع کردم. من از سال هفتم وارد مجموعه مدارس «سلام» شدم و مدرسه «سلام ایران‌زمین» را برای ادامه تحصیل انتخاب کردم.
اگر به عقب بازگردید، آیا دوباره همین مسیر را انتخاب خواهید کرد؟
بی‌شک؛ بله.
برای دوستان المپیادی که به‌تازگی وارد این‌مسیر شده‌اند، چه پیامی دارید؟
برای ادامه مسیر، یک توصیه را بسیارارزشمند می‌دانم و از تمام کسانی‌که این توصیه را به من کردند، بسیار متشکرم؛ آن‌هم این‌بودکه هیچ‌وقت از خودتان ناامید نشود و هرگز اجازه ندهید کسی به شما بگوید چه قابلیتی دارید یا چه قابلیتی ندارید و این‌موضوع، چیزی نیست که پنهان باشد. همان‌گونه که پیش‌تر هم اشاره کردم، هفت‌سال بود که مدال طلای جهانی در المپیاد فیزیک نداشتیم و این‌موضوع، همواره ازنظر دانش‌آموزان و مدرسان فیزیک در کشور، موضوعی دشوار و ناممکن به‌نظر می‌رسید؛ اما من به چنین مفاهیمی توجه نکردم؛ زیرا معتقدم اگر انسان تلاشش را به‌کار بگیرد و با‌اعتمادبه‌نفس و به‌موقع عمل کند، می‌تواند به هر هدفی که در ذهن دارد، برسد.
اندکی راجع به برنامه مطالعاتی خود توضیح دهید.
برنامه مطالعاتی المپیاد علمی، برخلاف کنکور یا آزمون‌های سراسری، به‌این‌شکل نیست که برایتان یک برنامه خاص و زمان‌بندی‌شده تنظیم کنند و بگویند حتماً باید روزی این‌مقدار مطالعه داشته باشید یا به این‌سطح برسید. المپیاد به‌این‌شکل است که اگر رشته موردعلاقه خود را انتخاب کنید و به آن بپردازید، آن‌قدر در روز مطالعه خواهید کرد و مثلاً در اواسط تفریحاتتان به‌این‌موضوع فکر خواهید کرد که ساعت دقیق برای برنامه‌ریزی برای مطالعه برای المپیاد تعیین‌کردن، کاری بسیارسخت است. حتی می‌توانم بگویم در تمام طول روز مشغول کار المپیاد هستم؛ چراکه به آن علاقه دارم و کاری‌ست که هرروز، ازصبح‌تاشب به آن مشغول هستم. یکی از برتری‌های المپیاد نیز این‌است‌که نیاز نیست خودت را به چیزی محدود یا خودت را به‌انجام کاری خاص مجبور کُنی.
به‌غیراز المپیاد، مقام‌های دیگری نیز طی دوران تحصیل خود داشته‌اید؟
در سال هفتم که در دوره اولی «دبیرستان سلام ایران‌زمین» تحصیل می‌کردم، در رشته‌های فرهنگی و رشته خوشنویسی، رتبه اول مسابقات «اسوه حسنه» را ازآنخود کردم.
از علاقه و حضور خود در فضاهای فرهنگی‌وهنری برایمان بگویید. آیا علاقه خاصی دراین‌زمینه دارید که برای آن برنامه‌ریزی کرده باشید یا در آینده بخواهید به آن بپردازید؟
زمان کافی همیشه وجود دارد و نیاز نیست کسی‌که برای المپیادها درس می‌خواند، تمام فعالیت‌های فوق‌العاده یا غیردرسی خود را متوقف کند. خودم حقیقتاً به برنامه‌نویسی علاقه دارم و به این‌رشته می‌پرداختم و تلاش می‌کنم اگر فرصتی یافتم دراین‌عرصه فعالیت کنم.
چه برنامه‌ای برای رشته دانشگاهی خود دارید؟
ان‌شاءالله اگر مشکلی پیش نیاید، دوست دارم در رشته «کامپیوتر» در «دانشگاه صنعتی شریف» به تحصیل بپردازم.
اگر بخواهید دلایل موفقیت خود را در‌این‌المپیادها مرور کنید، چه مواردی را یادآور می‌شوید؟
اگر تیتروار و خلاصه اشاره کنم، باید بگویم مهم‌ترین عوامل، اعتمادبه‌نفس است. اگر بخواهم موضوع را اندکی باز کُنم، باید بگویم اعتمادبه‌نفس، مرز نازکی بین «غرور» و «کمبود اعتمادبه‌نفس» دارد. این واقعاً موضوع بسیارمهمی‌ست و باید بگویم اگر فرد، اعتمادبه‌نفس نداشته باشد، به هیچ‌جا نمی‌تواند برسد و نه‌فقط المپیاد؛ و معتقدم که امید را نیز نباید از دست داد.
علاوه‌بر عوامل درونی، چه عوامل بیرونی در موفقیت‌های شما تأثیرگذار بوده است؟
والدینم همیشه حمایتم کردند و هیچ‌جای مسیر به من شک نداشتند. مدرسه نیز، درهرجای مسیر مرا یاری کرده و هر کمکی از آن درخواست کرده باشم و شما فکرش را کنید، برایم انجام شده و این کمک‌ها برایم بسیار راهگشا بوده است.