ره‌آورد محله‌محوری در شهرهای جدید
سیاست توسعه شهری منفصل یا ایجاد شهرهای جدید، به‌دلیل نداشتن سابقه سکونت، شهرنشینی و مدنیت در زمینه هویت‌بخشی و ایجاد تعلق‌خاطر، دچار چالش هستند. بهره‌گیری از مزیت‌های نسبی جغرافیایی، کالبدی و شهرسازی و ایجاد بناهای فاخر، باشکوه و ماندگار و ایجاد نشانه‌های شهری و برگزاری رویدادهای فرهنگی می‌تواند در ایجاد و ارتقای هویت و احساس رضایت، خشنودی و افتخار به‌این هویت مؤثر باشد؛ اما آن‌چیزی که می‌تواند تعلق خاطر نیز برای آنان ایجاد کند و باعث انس و همدلی بین شهروندان شهرهای جدید شود همان ارتباطات مستمر و چهره‌به‌چهره و حیای چشمی‌ست که در فضای همسایگی شهری شکل می‌گیرد. بهترین عنصر کالبدی شهری که می‌تواند این فضای همسایگی شهری را شکل دهد محله است. هرچند زندگی مدرن شهری و ورود بیش‌از‌حد ماشین به‌این زندگی مانع ایجاد این ارتباطات مستمر می‌شود، با‌این‌وجود وقتی اجزای یک محله شهری به خوبی شکل گیرد، کم‌کم این ارتباطات شکل می‌گیرد. درهرصورت مردم همدیگر را در فروشگاه و مرکز تجاری محله می‌بینند، در زمین ورزشی محله، با هم فوتبال بازی می‌کنند با هم شطرنج بازی می‌کنند ورزش صبحگاهی را در پارک محله با هم انجام می‌دهند در مسجد محله با هم نماز می‌خوانند با هم به عزاداری می‌پردازند، هیئت محله را شکل می‌دهند با هم به سخنرانی و مداحی گوش می‌دهند، با هم فرزندانشان را به مدرسه می‌رسانند و… و کم‌کم خود را هم‌محلی می‌دانند و به موفقیت‌های همدیگر افتخار می‌کنند و در غم‌ها و شادی‌های همدیگر شریک می‌شوند و در انتهای همه‌اینها، می‌گویند ما هم‌محلی هستیم. ما اهل محله هستیم. شهر جدید اندیشه، نیز از این واقعیت مستثنی نیست. محلات با محوریت مساجدی چون مسجد امام حسن(ع)، مسجد امام سجاد(ع) و مسجد حضرت ابوالفضل(ع) اما بدون نام‌گذاری و در قالب شماره مثل محله٧ فاز۴ شکل گرفته‌اند. نمونه بارز این محله‌محوری را می‌توان محله آزادگان که در کنار بوستان آزادگان، مسجد امام سجاد(ع) که بهمن‌ماه ۱۳۹۲ به بهره‌برداری رسید، مرکز تجاری و مدارس متعدد ساخته شده و در حال ساخت، در فاز۴ اندیشه شکل گرفته است، نام برد. در این محله پروژه‌های ۴۸واحدی، ۳۲۰واحدی نقش جهان و ۱۶۰ واحدی فرنگار واقع هستند. از تجربه شهر جدید اندیشه، می‌توان نکات زیر را به سایر شهرهای جدید توصیه کرد که بتوانند عملکرد موفق‌تری در ایجاد محلات و تحقق رویکرد محله‌محوری داشته باشند. مشاور طرح تفصیلی شهر جدید از همان ابتدا محدوده محلات را با نام‌گذاری مناسب تعیین کند. چنانچه محلات، نام‌گذاری نشده است، با توجیه شورای اسلامی شهر و شهرداری این مهم هرچه زودتر انجام شود. طراحی و اجرای مناسب مراکز محلات می‌تواند نقش بارزی در شکل‌دهی مناسب محله ایفا کند. شاید مناسب‌ترین روش برای نیل به‌این مقصود مسابقه طراحی و معماری باشد. شورای مشورتی محله از همان ابتدای شروع سکونت مردم تشکیل و مورد مشورت شرکت عمران و شهرداری قرار گیرد.
دکتر محمد آیینی؛ مدیرعامل شرکت عمران شهر جدید اندیشه