دانش‌آموز خلاق؛ تنها راه نجات جامعه

دانش‌آمــوزان، دریـای بی‌کران تفکر و خلاقیت و نوآوری هستند. ذهن دانش‌آموزان، درلحظه مثل یک سیمرغ می‌خواهد پرواز کند و به اوج قله قاف نوآوری برسد اما متأسفانه خواسته یا ناخواسته، سیمرغ خلاقیت ذهن آنها در قفس روزمرگی و گاه بی‌هویتی، زندانی می‌شود و پرواز در قفس را حاصلی نیست. سرانه مطالعه در ایران به دودقیقه در روز رسیده است و تنها 58درصد از جمعیت 80میلیونی ایران، مطالعه غیردرسی دارند که حدود هفت‌ساعت و 40دقیقه در ماه است و حدود سه‌ساعت از آن، به قرائت قرآن و ادعیه اختصاص می‌یابد. طبق آخرین تعریف سازمان آموزشی علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو)؛ سواد، دیگر فقط خواندن و نوشتن نیست؛ سواد، توانایی درک و تغییر و ساخت و برقراری ارتباط مؤثر است. در ایران، 13میلیون دانش‌آموز مشغول تحصیل هستند ولی چند مشکل اساسی همچنان وجود دارد؛ عدم هویت‌بخشی به کار فرهنگی،هنری دانش‌آموزی. متأسفانه لفظ کار دانش‌آموزی تبدیل به‌اصطلاح کارهای غیرحرفه‌ای شده؛ درحالتی‌که به‌شخصه در حوزه تدریس نویسندگی، بازیگری و مجری‌گری به هنرجویان دانش‌آموز، به‌صورت ملموس خلاقیت‌های نهفته‌ای را دیده‌ام ولی عدم هویت‌بخشی به یک نوجوانِ باانگیزه می‌تواند خاکستری روی آتش فروزان خلاقیت او باشد. جدی‌نگرفتن یک دانش‌آموز نویسنده، یک دانش‌آموز کارگردان، یک دانش‌آموز مجری، یک دانش‌آموز پژوهشگر، یک دانش‌آموز خلاق و یک دانش‌آموز مملکت می‌تواند آسیب جدی به آینده جامعه وارد کند. در حوزه بحث پژوهش، دانش‌آموزانی هستند که دغدغه‌های آنها، ایشان را از سطح کتاب درسی و تست و چهارگزینه فراتر برده است. دانش‌آموز خلاق، پاسخ سؤالاتش را در چهار گزینه پیدا نمی‌کند و دنبال جواب‌های بزرگ‌تر و گسترده‌تر می‌گردد، دنبال کشف می‌گردد، دنبال اختراع می‌گردد. دانش‌آموز خلاق، دنبال خلق و آفرینش است اما متأسفانه برنامه به‌گونه‌ای تنظیم شده که دانش‌آموزان بیشتر مخلوق تربیت می‌شوند تا خلاق. ما به دانش‌آموزان نوآور نیاز داریم که خلق کنند. یک اثر علمی، ادبی یا هنری و اولین گام هویت‌بخشی و حمایت معنوی و مادی مسئولین از دانش‌آموزان خلاق است. دانش‌آموز، نیاز به هویت جدی دارد. عدم هویت‌بخشی به کارهای دانش‌آموزی سبب شده تا سایه روزمرگی و پیرو آن، حس بی‌امیدی و کسلی و گاه افسردگی در نوجوانان درحال‌افزایش باشد. پیرو این‌مسئله، شاهد فاجعه‌ای هستیم که اعتیاد به سطح مدارس کشیده می‌شود. اعتیاد در مدارس یعنی قربانی‌شدن آینده یک کشور و من دلیل آن‌را معضلات اجتماعی و سیاسی و همچنین عدم هویت‌بخشی به دانش‌آموزان می‌دانم. دانش‌آموز نیاز دارد حین 12سال تحصیل برای خود مهارت کسب کند و هویت فردی و اجتماعی به‌دست بیاورد؛ وگرنه حوادثی همچون اعتیاد وارد کار می‌شوند. حتی بسیاری از دانش‌آموزان، دچار سرکوب مهارت می‌شوند. آموزش مهارت‌محور بسیارمهم است اما وقتی مهارت و ذوق دانش‌آموزی که استعدادش در هنر یا ورزش یا مواردی ازاین‌قبیل است، سرکوب می‌شود؛ مثل این‌است‌که یک جامعه متخصصان آینده خود را، ورزشکاران و پژوهشگران و هنرمندان آینده خود را پیش از آینده بکشد. دانش‌آموزان، آینده کشور هستند؛ پس باید به آینده خودمان رحم کنیم. تنها راه نجات آینده، دانش‌آموز خلاق است. به دانش‌آموز خلاق که آینده ایران است، باید هویت ببخشیم.
*مدیر بخش دانش‌آموزی پژوهشکده ادبیات تحلیلی و تطبیقی اسراء و دبیر کانون دانش‌آموزی بنیاد فردوسی