هر که درسش بیش، کارش بیشتر؟!

«ايرانيان به طور ميانگين 2 ساعت و 52 دقيقه در طول شبانه‌روز را به فعاليت‌های شغلي اختصاص مي‌دهند. اين رقم در گروه مردان 4 ساعت و 58 دقيقه و در گروه زنان 46 دقيقه برآورد شده است، اما نكته‌ی قابل توجه آن‌كه ميزان زمان سپری شده با مدرك تحصيلي افراد رابطه‌ی مستقيم دارد، به طوري كه در گروه‌هاي مختلف تحصيلي، بالاترين زمان سپري شده براي كار به افراد داراي دكتراي تخصصي با 4 ساعت و 11 دقيقه اختصاص دارد و كمترين زمان سپري شده براي فعاليت‌هاي شغلي در گروه سوادآموزان بوده است. براساس این تحقيق، هرچه مدرك تحصيلي به مقاطع بالاتر مربوط شود، ميزان ساعت‌هاي اشتغال هم افزايش مي‌يابد. به طور كلي مي‌توان گفت در گروه افراد تحصيل‌كرده تعداد بيكاران و زناني كه فقط به خانه‌داري مشغول هستند به مراتب كمتر از گروه مقاطع تحصيلي پايين‌تر است». این بخشی از گزارشی است که به تازگی در یکی از سایت‌های خبری منتشر شد. مطلب مورد اشاره در این گزارش قطعا صحیح است، به خصوص در سال‌های اخیر با رشد تعداد تحصیل‌کرده‌ها در نسل‌های جدید و جوان، بی‌شک نیروهای کار الزاما باسواد بوده و باز براساس گسترش مدرک‌گرایی در همین دوره، قطعا این نیروی کار باسواد عموما دارای مدارک تحصیلی بالاتری نسبت به چند دهه قبل هستند. اما نکته‌ی مهم این‌جاست که طی همین چند سال اخیر که رشد خوبی را در زمینه‌ی تحصیلات دانشگاهی و بالا شاهد بودیم، با پدیده‌ی کاهش بازار کار و رشد منفی بیکاری هم مواجه بوده‌ایم. در واقع، اگرچه از یک سو نیروی آماده به کار کشورمان مدرک‌گراتر شده اما زمینه‌ی لازم برای استفاده از همین نیروها کمتر شده است. بررسی این‌که چه تعداد از تحصیلکرده‌های کشورمان در رشته‌ی خودشان که سال‌ها برایش انرژی، زمان و هزینه صرف کرده‌اند، مشغول به کارند؟ و چه تعداد تنها به داشتن شغلی با کمترین میزان مزایا و حتی ارتباط با رشته‌ی تحصیلی‌شان اکتفا کرده‌اند، بسیار مهم‌تر از این بررسی‌هاست. متاسفانه در حال حاضر، «شغل» آن هم با تمام ملزوماتش که بتوان آن را «شغل مناسب» نامید، به مثابه کالایی کمیاب در بازار است. میزان رضایت شغلی در بین شاغلین بسیار پایین‌تر از آن‌ چیزی است که بخواهیم انکار کنیم و شرایط ایده‌آلی در حوزه‌ی کار وجود ندارد. عموم افراد ترجیح می‌دهند تا با نامطلوب‌ترین شرایط اشتغال کنار بیایند، چون اساسا چیزی به نام انتخاب شغلی معنایی ندارد. در واقع، پدیده‌ی بیکاری و کاهش میزان ساعات اشتغال، به عواملی فراتر از نوع مدرک و دیگر پارامترهای سنجشی بستگی دارد. تا زمانی که شرایط و بستر مناسب برای استفاده از نیروهای کار به خصوص برای تحصیلکرده‌ها فراهم نشود، این ماجرای کاهش ساعات از این هم کمتر خواهد شد.