راهبرد سه‌سطحی ایران برای مقابله با فشار حداکثری «ترامپ»

مؤسسه E-International Relations راهبرد ایران درمقابله‌با فشار حداکثری دولت کنونی آمریکا را در سه سطح محور همسایگان، مذاکره با غرب و شراکت با روسیه و چین ارزیابی کرد. به‌گزارش حسین عباسی نسب (ایرنا)؛ کارشناس این پایگاه تحقیقاتی مستقر در بریستول انگلیس آورده که اعمال دوباره سیاست «فشار حداکثری» ازسوی دونالد ترامپ علیه ایران در ۴ فوریه ۲۰۲۵ (۱۶ بهمن ۱۴۰۳) و همچنین ارسال نامه ادعایی او به ایران، نگرانی‌هایی را درباره افزایش تنش‌ها در خاورمیانه موجب شده. بااین‌حال، «دونالد ترامپ» با ایرانی روبه‌روست که از دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ تجربه دارد و می‌تواند سیاست‌های او را پیش‌بینی کند. این گزارش-تحلیلی استراتژی ایران برای مقابله با ترامپ را در سه سطح زیر طبقه‌بندی کرده است:
۱. ایجاد حلقه‌ای از روابط دوستانه با کشورهای همسایه در خاورمیانه
۲. ارسال سیگنال‌های راهبردی و آمادگی برای همکاری با غرب
۳. تعمیق روابط با روسیه و چین، به‌عنوان راهکاری جایگزین درصورت ناکامی دو استراتژی قبلی
طبق این تحلیل؛ ایران در چارچوب سیاست «نخست همسایگان»، روابط دوستانه‌ای را با کشورهای حوزه خلیج‌فارس برقرار کرده تا توانایی آمریکا در ضربه‌زدن به ایران را کاهش دهد. پس از اتفاق تاریخی احیای روابط دیپلماتیک با عربستان در ۲۰۲۳ که با میانجیگری چین انجام شد، روابط ایران و عربستان در سطوح بی‌سابقه‌ای گرم شده و حتی دو کشور در اکتبر ۲۰۲۴، به‌طور شگفت‌انگیزی رزمایش‌های نظامی مشترکی برگزار کردند. دراین‌چارچوب، روابط دوستانه ایران با کشورهای حوزه خلیج‌فارس دو هدف استراتژیک دارد: اول، کاهش برداشت‌های تهدیدآمیز از ایران و تضعیف توان دولت دونالد ترامپ در معرفی ایران به‌عنوان تهدید وجودی برای منطقه و دوم، استفاده از قابلیت کشورهای حوزه خلیج‌فارس برای تعدیل سیاست‌های تقابلی آمریکا علیه ایران. درواقع همسویی منافع متقابل باعث شده که کشورهای حوزه خلیج‌فارس به‌طور غیرمعمول پذیرای تلاش‌های دیپلماتیک ایران باشند. دومین راهبرد ایران ارسال سیگنال‌هایی مبنی‌بر آمادگی برای گفت‌وگو و همکاری با غرب است. این پایگاه تحلیلی تصریح دارد: این راهبرد، عمل‌گرایی ایران را نشان می‌دهد و مانع بهانه‌گیری غرب جهت تشدید فشار می‌شود؛ درعین‌حال به تهران ‌فرصت می‌دهد شرکای غربی متمایل به میانجی‌گری یا کاهش فشار آمریکا را پیدا کند. تعمیق روابط اقتصادی و امنیتی ایران با روسیه و چین نیز سومین استراتژی مقابله تهران با ترامپ است که درصورت ناکامی دو راهبرد دیگر عمل می‌کند. روسیه و چین به‌عنوان شرکای مهم ایران، خود تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارند و با تلاش‌های واشنگتن برای محدودکردن نفوذشان مواجه‌اند. ازاین‌رو، محور فوق درپی ایجاد روابط اقتصادی و نظامی مستقل است تا در برابر فشارهای آمریکا مقاوم باشد. طبق گزارش این مؤسسه؛ در سال ۲۰۲۳، روسیه بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار خارجی در ایران بود و ۲.۷‌میلیارددلار دراین‌کشور سرمایه‌گذاری کرد. در سال ۲۰۲۴ هم سیستم‌های بانکی دو کشور یکپارچه و امکان دورزدن تحریم‌های بین‌المللی فراهم شد. چین نیز از عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای و بریکس حمایت کرده است و با وجود تحریم‌ها به خرید نفت ادامه داد که همین‌امر اهمیت روابط ایران و چین را برجسته می‌کند. در پایان این تحلیل تصریح شده است: درصورت موفقیت، استراتژی‌ها می‌توانند نشانه‌ای از تغییر گسترده‌تر در محاسبات استراتژیک ایران به‌سمت دیپلماسی بیشتر باشند. اگر ایران بتواند با رقبای منطقه‌ای خود ائتلاف‌هایی تشکیل دهد، گفت‌وگو با اروپا را احیا کند و هم‌زمان روابط خود را با روسیه و چین حفظ کند، نفوذ بین‌المللی‌اش به‌شدت تقویت خواهد شد.